Co to w ogóle jest budżet obywatelski – cz. 2

Przemek Mierzejewski

Autor: Przemek Mierzejewski.

2. Zupełnie podstawową sprawą jest wytłumaczenie, co to w ogóle jest budżet obywatelski (w skrócie BO). Spróbuję to opisać tak, jak ja to widzę.

Ramy BO nie są w ogóle zdefiniowane w żadnej ustawie. W tej chwili przyjmuje się, że to są konsultacje, a cały pomysł opiera się na zaufaniu i współpracy.

Mieszkańcy (ogólnie przyjmując) zgłaszają swoje propozycje do budżetu i ta pula propozycji poddawana jest im pod głosowanie. W wyniku ogólnego głosowania zwycięskie propozycje zostają „obligatoryjnie” zapisane do budżetu przez burmistrza. Dlaczego słowo „obligatoryjnie” wpisałem w cudzysłowiu – to trochę później. BO nie jest jakimś specjalnie wydzielonymi środkami, tylko umowną częścią budżetu gminy.

To taki skrótowy schemat.
Do tej pory również można było zgłaszać swoje propozycje do budżetu tyle tylko, że nie musiały być brane po uwagę.

Ustawa o samorządzie
Art. 5a.

1. W wypadkach przewidzianych ustawą oraz w innych sprawach ważnych dla gminy mogą być przeprowadzane na jej terytorium konsultacje z mieszkańcami gminy.
2. Zasady i tryb przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami gminy określa uchwała rady gminy.

I taka uchwała jest, ale czy przystaje do dzisiejszych potrzeb? (patrz 2004 XX/160/2004)
Być może rada miasta może podjąć osobną, dodatkową uchwałę co do trybu i prac nad projektem budżetu gminy i idąc dalej nad BO?

Rady w różnych miastach podeszły do BO w różny sposób. Niektóre uchwały były ogólne, inne określały regulaminy konsultacji. Moim zdaniem najlepsza formą jest przykład międzychodzki czyli Rada Miasta wprowadza BO, określa regulamin (jak sądzę po konsultacjach społecznych) i powierza wykonanie burmistrzowi. W moim przekonaniu narzędzia do sprawnego przeprowadzenia konsultacji zwanych Budżetem Obywatelskim leżą w rękach burmistrza. Jednak to burmistrz zarządza konsultacje czyli również do niego należy inicjatywa w zakresie BO.
W moim przekonaniu pojawiają się dwa problemy:

  • uchwała o konsultacjach jest już przyjęta (zdaje się w 2004 XX/160/2004 i zdaje, że się nie było później nowelizacji), czy zatem ma uzasadnienie prawne wprowadzanie kolejnej uchwały? Niestety istniejąca uchwała w moim odczuciu wyklucza wprowadzanie BO, ale to niech rozstrzygną prawnicy. W moim przekonaniu można połączyć uchwałę z 2004 nowelizując ją o współczesne potrzeby. Nieliczne miasta wprowadzały BO za pomocą zarządzenia burmistrza, ale jeżeli BO ma być konsensusem to forma uchwały (dodatkowej lub całkiem nowej) o konsultacjach wydaje się najlepsza.
  • budżet gminy jest wyłącznym uprawnieniem burmistrza i tak naprawdę po przyjęciu uchwały o konsultacjach radni mają ograniczone możliwości formalnego ingerowaniu w przebieg BODlaczego podkreślam, że w sprawie BO musi być szeroka zgoda?W sprawnym wprowadzeniu BO powinny być zainteresowane wszystkie środowiska polityczne i niepolityczne, aby nikt nie kontestował trybu wprowadzania BO. Niech każdy, kto chce ma w tym swój udział i sukces. Na równych zasadach.
    Konsultacje z założenia nie mają wiążącego charakteru, a konstrukcja budżetu gminnego jest wyłączną prerogatywą burmistrza. Zatem powstaje pytanie: czy burmistrz ma obowiązek wprowadzenia zwycięskich propozycji do budżetu? Moim zdaniem nie. Nie ma takiej ustawy, ani nie może być takiej uchwały, która by obligowała burmistrza do respektowania wyników głosowania nad propozycjami BO. Powiem więcej: nawet radni nie są w stanie zmusić burmistrza do wprowadzenia jakiś nowych pozycji do budżetu. BO jest tylko i wyłącznie umową społeczną i zobowiązaniem politycznym. Dlatego napisałem wcześniej „obligatoryjnie” w cudzysłowie.Dlatego konstruowanie i wprowadzanie BO musi przebiegać w porozumieniu.

    Warto się zapoznać.
    http://www.maszglos.pl/wp-content/uploads/2013/04/Publikujemy-ekspertyze-prawna-autorstwa-Rafala-Trykozko-dotyczaca-mozliwosci-wprowadzania-budzetu-obywatelskiego-w-miastach..pdf
    http://vimeo.com/99618329
    oraz
    http://partycypacjaobywatelska.pl/wp-content/uploads/2014/06/broszura-budzety-partycypacyjne1.pdf

Posted in NBO

Komentarze do wpisu prosimy zamieszczać na Niezależnym Forum Nowego Tomyśla lub na Facebooku.