Autor: Dariusz Borowski.
6 marca 2018 r. odbyło się spotkanie wiceministrów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji z przedstawicielami organizacji pozarządowych. Tematem spotkania były zbiórki publiczne a dokładnie rozpoczęcie prac nad zmianami w ustawie. Generalnie MSWiA ma plan aby zwiększyć zakres swoich kompetencji – jeżeli cel zgłoszonej zbiórki będzie naruszał „ważny interes publiczny”, minister będzie mógł ją przerwać a zebrane dotąd środki przeznaczyć na zupełnie inny cel.
Na początku roku w mediach zrobiło się głośno o stowarzyszeniu, które zorganizowało obchody urodzin Adolfa Hitlera oraz zaaranżowało zbiórkę publiczną wspierającą Janusza Walusia – odsiadującego wyrok za zabójstwo na tle rasistowskim działacza opozycji w RPA. Mając na uwadze właśnie tę sytuację, MSWiA zapowiedziało restrykcyjne zmiany. Przygotowano projekt ustawy o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych i został on wysłany do 41 organizacji pozarządowych. Mimo iż ministerstwo zarzeka się, że są otwarci na współpracę to świat NGO chce powstrzymać nadciągające zmiany.
Cóż takiego szokującego znajduje się w tym projekcie?
Przede wszystkim, jeżeli ministerstwo uzna, że zbiórka publiczna narusza interes publiczny lub jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, będzie mogło ją zakończyć, wykreślić z rejestru zbiórek a nawet przeznaczyć zebrane środki na zupełnie inny cel. Co prawda organizator może samodzielnie wskazać inny cel przeznaczenia zebranych pieniędzy, ale nie jest to obligatoryjne i ostateczna decyzja będzie należeć do ministra.
Gołym okiem widać, że powody zakończenia zbiórki i zmiany celu przeznaczenia uzyskanej kwoty są wysoko ocenne. Właściwie jest to pewnego rodzaju uznaniowość opierająca się wyłącznie na drogach dedukcyjnych ministerstwa.
Organizacje pozarządowe są oburzone i zgodnie twierdzą, że tak skonstruowany zapis ma na celu wyciągnięcie pieniędzy, które zostaną zebrane przez organizatorów. Przecież darczyńcy będą składać datki dokładnie na wybrany przez siebie cel, pozbawianie ich możliwości samodzielnego decydowania o własnych środkach jest jawną obrazą. Brak sprecyzowanych klauzul mówiących wprost co może w tym przypadku naruszać „interes publiczny” zostawia zbyt szeroką furtkę do dysponowania pieniędzmi organizacji. Co najzabawniejsze w obecnej ustawie jest zapis, że nie można zorganizować zbiórki publicznej na cele niezgodne z prawem. Ministerstwo chce dodać do tego zapis o naruszeniu interesu publicznego i zasad współżycia społecznego.
Czy ktoś z Was potrafi podać przykład co godzi w interes publiczny i jest jednocześnie zgodne z prawem?
A potraficie wyobrazić sobie sytuację, że ministerstwo sięga po środki zebrane przez Wielką Orkiestrę Świątecznej Pomocy i przeznacza je na zupełnie inne cele?
Co będzie dalej?
Projekt ustawy o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych dostępny jest na stronach Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Warto śledzić tryb konsultacji społecznych i dalszy tryb opiniowania przez poszczególne komitety.
